Τον τελευταίο καιρό οι άνθρωποι, σε σχεδόν καθημερινή βάση, βομβαρδίζονται με ειδήσεις για γεγονότα πολεμικά, οικονομικά, πολιτικά που δείχνουν ότι ο κόσμος διανύει περίοδο μεγάλων αλλαγών και ανατροπών. Συχνά τα άτομα βρίσκονται σε αμηχανία, πασχίζουν να αντιληφθούν τι πραγματικά συμβαίνει, ποια είναι η θέση του καθενός στη νέα ρευστή κατάσταση, πώς πρέπει να αντιδράσουν. Αυτή η συνθήκη ισχύει επίσης για τα κόμματα και τις οργανώσεις της αριστεράς.
Μπροστά σε τέτοιου τύπου πολύπλοκες καταστάσεις που εξελίσσονται με καταιγιστικούς ρυθμούς και σε πολλαπλά μέτωπα, ο καλύτερος οδηγός είναι να έχει κανείς υπόψη το συνολικό πλαίσιο στο οποίο διαδραματίζονται τα γεγονότα. Στις παρακάτω γραμμές γίνεται μια προσπάθεια σύντομης ταξινόμησης αυτού του πλαισίου.
Αν είναι να ορίσει κανείς μια ημερομηνία, κατά την οποία ξεκινούν τα γεγονότα που καθορίζουν την σημερινή περίοδο, αυτή είναι η 3η Απριλίου 2008. Τότε το ΝΑΤΟ στη σύνοδο του Βουκουρεστίου διακήρυξε την πρόθεσή του να εντάξει στις γραμμές του την Ουκρανία και τη Γεωργία. Λίγους μήνες αργότερα, τον Αύγουστο του 2008, η Γεωργία εισέβαλε στη Νότια Οσσετία αλλά υπέστη συντριπτική ήττα από τους Ρώσους. Στην περίπτωση της Ουκρανίας οι Αμερικανοί εργάστηκαν μεθοδικά, με την ενεργή συμμετοχή της ΕΕ, καθοδήγησαν και συνέβαλαν αποφασιστικά στο πραξικόπημα του 2014. Το πραξικόπημα και ό, τι ακολούθησε οδήγησαν στην οριστική ανατροπή του μετασοβιετικού καθεστώτος της Ουκρανίας.
Εν τω μεταξύ από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας η Κίνα ξεπέρασε, σε όρους Ισοτιμίας Αγοραστικής Δύναμης, το ΑΕΠ των ΗΠΑ. Εντός της τρέχουσας δεκαετίας θα το ξεπεράσει και σε ονομαστική αξία. Στις δε επόμενες δεκαετίες οι ΗΠΑ θα υποχωρήσουν και από τη δεύτερη θέση της παγκόσμιας κατάταξης. Η οικονομική ανέλιξη, αργά ή γρήγορα θα καταστήσει την Κίνα κυρίαρχη και πολιτικο-στρατιωτικά. Πολιτικο-στρατιωτική δε κυριαρχία, σημαίνει ότι ο παγκόσμιος ηγεμόνας έχει τη δυνατότητα να επιβάλει τη θέλησή του έναντι όλων. Κατά τον 19ο αιώνα η Βρετανία, δια των κανονιοφόρων, επέβαλε το δικό της ‘’Διεθνές Δίκαιο’’ και τη δική της ‘’ελευθερία του εμπορίου’’. Σήμερα στη θέση του παγκόσμιου ηγεμόνα βρίσκονται οι ΗΠΑ, οι οποίες επίσης πράττουν με βάση το δικό τους ‘’Διεθνές Δίκαιο’’, επεμβαίνουν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη, επιβάλουν κυρώσεις και τιμωρίες προς κάθε κατεύθυνση ακόμα και εναντίον των πιο ισχυρών κρατών.
Φυσικά οι ΗΠΑ την αποκαθήλωσή τους δεν θα την αποδεχτούν οικιοθελώς και επιχειρούν, όσο είναι καιρός, να την ματαιώσουν ή να την ανακόψουν βίαια. Σ’ αυτή την κατεύθυνση χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα. Μέτρα προστατευτισμού που διαταράσσουν την ευνοϊκή για την Κίνα παγκοσμιοποίηση. Πυροδότηση εντάσεων στον Ειρηνικό. Στρίμωγμα και εξουδετέρωση της Ρωσίας του σημαντικότερου, από άποψη πολεμικών δυνατοτήτων, δυνητικού συμμάχου της Κίνας. Πυροδότηση πολεμικών συγκρούσεων στην περιφέρεια και άλλα πολλά που ακολουθούν μέχρι την τελική επικράτηση του ενός ή του άλλου και για όσο χρειαστεί. Φυσικά κάτω από τέτοιες συνθήκες ελλοχεύει η καταστροφή όλων.
Σ’ αυτή τη σύγκρουση συμμετέχουν άμεσα ή έμμεσα ή καλούνται να συμμετάσχουν όλες οι χώρες του πλανήτη μικρές ή μεγάλες. Η Ελλάδα συμμετέχει κανονικά. Ήδη από την προετοιμασία της περικύκλωσης της Ρωσίας, με την κατασκευή ειδικής βάσης στην Αλεξανδρούπολη. Παραχωρεί οπλισμό στην Ουκρανία. Παραχωρεί γη, αέρα και θάλασσα για τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Και για όποιον δεν καταλαβαίνει ο πρωθυπουργός υπενθυμίζει εμφατικά ότι «διεξάγουμε πόλεμο εναντίον της Ρωσίας». Για τον Νίκο Ανδρουλάκη αφήνεται να εννοηθεί ότι παρακολουθούνταν από την ΕΥΠ ως ύποπτος για επαφές με την Κίνα. Κυβερνητικοί παράγοντες και ΜΜΕ καλλιεργούν κλίμα ρωσοφοβίας. Ο λαός υποφέρει από την ακρίβεια, μεγάλα τμήματά του οδηγούνται στη φτωχοποίηση που κατά μεγάλο μέρος οφείλεται και στη συμμετοχή της Ελλάδας στον αποκλεισμό της Ρωσίας. Ταυτόχρονα οι ελληνοτουρκικές διενέξεις φαίνεται να υπερβαίνουν τη συνήθη ενδονατοϊκή ρουτίνα των τελευταίων 50 χρόνων και να περιπλέκονται με τη γενική σύγκρουση.
Κάπως έτσι είναι η μεγάλη εικόνα στον κόσμο και στη χώρα. Σ’ αυτό το τοπίο θα πορευτούμε τα επόμενα χρόνια. Αποτελεί κατά συνέπεια στοιχειώδη ανάγκη η μελέτη και η γνώση των συνθηκών της περιόδου. Η επαρκής γνώση της εποχής είναι προϋπόθεση για τον σωστό προσανατολισμό της λαϊκής αντίδρασης ενάντια στον πόλεμο.
Με αφορμή το διάγγελμα Πούτιν για επιστράτευση τριακοσίων χιλιάδων εφέδρων και για έναρξη των διαδικασιών για προσάρτηση περιοχών της Ουκρανίας από την Ρωσία, το ΚΚΕ εξέδωσε μια ανακοίνωση όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται στο ποιες είναι οι «… πραγματικές αιτίες του ιμπεριαλιστικού πολέμου, που αφορούν το μοίρασμα του ορυκτού πλούτου, της ενέργειας, εδαφών και εργατικού δυναμικού, αγωγών και δικτύων μεταφοράς εμπορευμάτων, γεωπολιτικών στηριγμάτων, μεριδίων των αγορών. Για αυτά συγκρούονται οι αστικές τάξεις και οι ιμπεριαλιστικές συμμαχίες τους.» -Παρόμοιες διατυπώσεις συναντάμε και σε κείμενα άλλων αριστερών οργανώσεων- Οι αιτίες που αναφέρονται στην ανακοίνωση ισχύουν απόλυτα. Είναι μάλιστα σύμφυτες με τον καπιταλισμό και τον συνοδεύουν από τη γέννησή του, εδώ και πάνω από 500 χρόνια. Έχουν ισχύ την εποχή που τα πλοία ήταν ιστιοφόρα αλλά και στις εποχές που τα πλοία ήταν ατμοκίνητα, πετρελαιοκίνητα ή πυρηνοκίνητα. Αυτή όμως η διαχρονική διαπίστωση δεν επαρκεί για να απαντηθεί τo εύλογο ερώτημα. Αφού οι αιτίες για τους πολέμους είναι διαρκώς παρούσες και παράγουν ένα διαρκή ανταγωνισμό, τότε γιατί τα κομβικά γεγονότα π.χ. οι πόλεμοι συμβαίνουν μια συγκεκριμένη περίοδο και όχι μια άλλη; γιατί σήμερα και όχι πριν 20 ή 30 χρόνια; Η αδυναμία όμως να δοθεί επαρκής εξήγηση για τη φύση και τον ειδικό χαρακτήρα των εξελίξεων της περιόδου, ανοίγει το δρόμο για επιλεκτικές και μονόπλευρες ερμηνείες και στάσεις. Μπορεί να οδηγούν σε ‘’ίσες αποστάσεις’’, αφού όλες οι αντιμαχόμενες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ίδιες είναι. Ή κάποιοι από τους αντιμαχόμενους είναι λιγότερο ιμπεριαλιστές άρα απέναντι σ’ αυτούς επιδεικνύουμε ‘’ευμενή ουδετερότητα’’. Μπορεί επίσης να οδηγούν σε ατέρμονη αναζήτηση και έρευνα για το αν η Μάλτα ή άλλες μικρές χώρες είναι ιμπεριαλιστικές κ.ο.κ. Συνεπώς είναι αναγκαία μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα παίρνει πρώτα απ’ όλα υπόψη τα συγκεκριμένα κίνητρα και επιδιώξεις των βασικών πρωταγωνιστών στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί μόνο ένα επεισόδιο της γενικότερης σύγκρουσης. Στην Ουκρανία κρίνεται κυρίως η επιδίωξη της Αμερικής να εξουδετερώσει και να ακυρώσει τη Ρωσία ως μεγάλη δύναμη. Έτσι ώστε με την εξουδετέρωση της Ρωσίας η Κίνα να χάσει τον σημαντικότερο δυνητικά σύμμαχο.
Η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φλεβάρη. Αλλά ακόμα και αν η εισβολή δεν είχε πραγματοποιηθεί εκείνη την ημέρα, ήταν θέμα χρόνου το πότε θα ξεκινούσαν πολεμικές επιχειρήσεις στο Ουκρανικό πεδίο. Η πολεμική σύγκρουση πιθανόν θα ξεκινούσε, όταν η Ουκρανία θα επιδίωκε στρατιωτικά να ανακαταλάβει το Ντονμπάς και την Κριμαία ή με άλλη αφορμή ή τέλος όταν η Ρωσία θα είχε για τα καλά κλειστεί στη φάκα της περικύκλωσης και θα επιχειρούσε αναγκαστική έξοδο. Αυτό προκύπτει από τα σχεδόν ομολογημένα σχέδια των Αμερικανών.
Ας επανέλθουμε στη μεγάλη εικόνα. Είναι φανερό ότι έχουμε μπει στην περίοδο όπου αναδύεται μια νέα ηγεμονική δύναμη, η Κίνα και ο νυν παγκόσμιος ηγεμόνας, η Αμερικανική υπερδύναμη, δεν θα διστάσει χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε μέσο για να ανακόψει αυτή την εξέλιξη. Ας θυμηθούμε ότι για την προηγούμενη αλλαγή φρουράς στην παγκόσμια ηγεσία, από τη Βρετανία στις ΗΠΑ, απαιτήθηκαν εκτός των άλλων και δύο παγκόσμιοι πόλεμοι. Όπως τότε έτσι και σήμερα θα είναι οι λαοί που θα υποστούν όλα τα δεινά της παρατεταμένης σύγκρουσης.
Σήμερα διανύουμε μια εποχή επικίνδυνης κλιμάκωσης πολεμικών συγκρούσεων όχι μόνο στο κύριο μέτωπο της Ουκρανίας αλλά και σε πολλά σημεία της περιφέρειας. Ήδη οι εργαζόμενοι καλούνται να καταβάλουν εξ ολοκλήρου το κόστος. Με φόρο αίματος στρατευμένων και αμάχων και με την καταβολή εις το ακέραιο των πάσης φύσεως άμεσων και έμμεσων δαπανών του πολέμου. Πολεμικές δαπάνες που κατά ένα μεγάλο μέρος θα γίνουν κέρδη για τους μεγάλους κατασκευαστές και μίζες για πάσης φύσεως διακινητές, μεσάζοντες, λαθρεμπόρους και μαυραγορίτες. Θα ήταν καταστροφικό αν οι εργαζόμενοι, μπροστά σ’ αυτή την εξέλιξη, παραμείνουν απαθείς ή ταυτιστούν με μια μεγάλη δύναμη να γίνουν δηλαδή φιλοαμερικανοί, φιλοκινέζοι ή φιλορώσοι.
Οι εργαζόμενοι, κάθε φιλειρηνικό άτομο, οι αριστερές δυνάμεις πρώτα απ’ όλα πρέπει να στραφούν αποφασιστικά ενάντια στον κύριο υπεύθυνο που σχεδιάζει, πυροδοτεί και κλιμακώνει τη σύγκρουση. Αυτός ο υπεύθυνος είναι οι ΗΠΑ, όχι επειδή είναι περισσότερο ιμπεριαλιστικές από τους άλλους αλλά επειδή έχουν αποφασίσει ότι μόνο ανατρεπτικά και βίαια μπορούν να ανακόψουν την άνοδο της Κίνας και να διατηρήσουν τη δική τους ηγεμονία. Απαιτείται αγώνας για την αποδυνάμωση της επιθετικότητας των ΗΠΑ και των υπόλοιπων, Δυτικών κατά κύριο λόγο, κυβερνήσεων που συμμετέχουν ενεργά στα αμερικανικά σχέδια. Η αποδυνάμωση και η ήττα της αμερικανικής επιθετικής πολιτικής σε κάθε χώρα και στη δική μας, είναι το μόνο μη πολεμικό μέσο που διαθέτουν οι λαοί για να ανακόψουν αυτή την πορεία των εξελίξεων που ανά πάσα στιγμή μπορεί να οδηγήσει σε γενικευμένο όλεθρο.
Αν σήμερα στρεφόμαστε κατά των ΗΠΑ δεν πρέπει να έχουμε καμία αυταπάτη για τον άλλο ανταγωνιστή, που έχει κάθε λόγο να περιμένει υπομονετικά τη σειρά του. Αν και όταν η Κίνα πάρει τη θέση του παγκόσμιου ηγεμόνα τότε και αυτή θα πολιτευτεί ανάλογα με το πώς πολιτεύτηκαν οι ΗΠΑ τον τελευταίο αιώνα. Αλλά μέχρι τότε έχουμε καιρό.
