Πηγή: εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 13/1/2023
Οι εντάσεις που δημιουργούνται στο Αιγαίο είτε από τις παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου είτε από τις παραβιάσεις των χωρικών υδάτων από τουρκικά αλιευτικά είτε από άλλες αιτίες αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχήματος και θερμού επεισοδίου. Cui bono; ρωτούσαν πάντοτε οι Ρωμαίοι. Ποιος ωφελείται από αυτή την ένταση;
Το βέβαιο είναι ότι ωφελείται η κυβέρνηση Ερντογάν. Πρώτο, γιατί συντηρεί και διευρύνει την ατζέντα των παράνομων διεκδικήσεών της σε βάρος της Ελλάδας. Δεύτερο, επειδή συντηρώντας την οξύτητα και εντείνοντας την εθνικιστική ρητορεία, ελπίζει να επιτύχει συσπείρωση των εκλογέων. Από την ένταση μπορεί να ωφελείται και η ελληνική κυβέρνηση καθώς ενόψει εκλογών οποιοδήποτε θερμό επεισόδιο θα τείνει ίσως να δημιουργήσει συσπείρωση γύρω από την κυβέρνηση.
Ο μεγάλος κερδισμένος όμως είναι, όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, ο επιδιαιτητής, δηλαδή οι ΗΠΑ. Είναι πάγια επιδίωξη, όχι μόνο των ΗΠΑ αλλά γενικά κάθε μεγάλης δύναμης, να εκμεταλλεύεται ή και να δημιουργεί αντιθέσεις προκειμένου να εμφανιστεί στη συνέχεια ως επιδιαιτητής και να επιβάλλει έτσι τη δική της αρμονία συμφερόντων. Αυτό ακριβώς συνέβη και κατά την κρίση των Ιμίων το 1996.
Στο πνεύμα αυτό το Κογκρέσσο των ΗΠΑ στην πρόσφατη έκθεσή του για τα ελληνουτουρκικά έρχεται ως επιδιαιτητής και κρατά για μια ακόμη φορά πολιτική “ίσων αποστάσεων”. Διαπιστώνει ότι “οι μακροχρόνιες διαφωνίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο σημείωσαν σημαντική κλιμάκωση το 2022”. Παράλληλα, για να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία το Κογκρέσσο υπογραμμίζει πως η εμβάθυνση των σχέσεων της Τουρκίας με τη Ρωσία και η επαναπροσέγγισή της με το Ισραήλ “έχει αναμφισβήτητα αυξήσει τη σημασία της Τουρκίας για την πολιτική των ΗΠΑ”. Αυτό πρακτικά σημαίνει, για όποιον δεν θέλει να κρύβει το κεφάλι και το μυαλό του στην άμμο σαν τη στρουθοκάμηλο, πως οι ΗΠΑ γέρνουν προς την πλευρά της ικανοποίησης των αντίθετων με το διεθνές δίκαιο επιδιώξεων της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας.
Στα παραπάνω πρέπει να προστεθούν δυο σημαντικές παράμετροι. Η πρώτη είναι οι διαβουλεύσεις Ελλάδας Τουρκίας που έγιναν τον Δεκέμβριο στις Βρυξέλλες υπό την εποπτεία της Γερμανίας. Σε ποια βάση διεξήχθησαν; Καταφανώς δεν αφορούσαν μόνο την αποκατάσταση της επαφής ανάμεσα στις δυο χώρες. Ποιον ωφελεί η μυστική κατ’ ουσίαν διπλωματία;
Η δεύτερη παράμετρος είναι η πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης για επέκταση των χωρικών υδάτων στην Κρήτη στα 12 ν.μ.. Η μερική τοπική επέκταση των χωρικών υδάτων α.δεν αντιμετωπίζει το casus belli της Τουρκίας, β.μπορεί να νοηθεί ως παραίτηση από το δικαίωμα για το υπόλοιπο της επικράτειας και γ.μπορεί να οδηγήσει στην όξυνση των σχέσεων σε μια στιγμή που κάθε άλλο παρά χρειάζεται κάτι τέτοιο. Ποιον ωφελεί η περαιτέρω ένταση; Εκείνους ακριβώς που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Ο Δημήτρης Καλτσώνης είναι καθηγητής θεωρίας κράτους και δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
