Ο Δημήτρης Καρακίτσος, ένας από τους πιο εφευρετικούς νεότερους πεζογράφους, δημιουργεί στον Δον Υπαστυνόμο ένα σουρεαλιστικό σύμπαν, παίζοντας με τη λογική του αστυνομικού μυθιστορήματος και με μια αναπάντεχα κωμική πλοκή, επιστρατεύοντας όλο το λυρισμό, την τρυφερότητα και την εκπληκτική δεξιοτεχνία της γραφής του. Το αποτέλεσμα είναι ένα τρελό παραμύθι: η διερεύνηση της δολοφονίας του Τίο Αρμελίνο οδηγεί τον Αστόλφο, τον ήρωα του μυθιστορήματος, σε μια αναμέτρηση με τις πολλαπλές αντιφατικές εκδοχές της αφηγηματικής αλήθειας, και συμπαρασύρει τον αναγνώστη σε έναν τρελό χορό φανταστικών όντων, τόπων και βιβλίων.

«Ο Αστόλφος ξαποσταίνει κάτω από το ψιλόβροχο σε έναν πεσμένο κορμό, περιστρέφεται στις σχολικές του αναμνήσεις με κατάνυξη. Θυμάται τα ξύλα της σόμπας να τριζοβολούν. Ο δάσκαλος έβαζε φλούδες από λεμόνι στο καπάκι της. Έπειτα, και με τον αγέρα να σφυρίζει απ’ τα παράθυρα, μαθητής και δάσκαλος διάβαζαν λογοτεχνία – ο δάσκαλος καπνίζοντας, ο μαθητής απορροφώντας. Δυστυχώς τα πρωινά εκείνα τους τα χάλασε ο αναπάντεχος διορισμός του δασκάλου σε ένα βάρβαρο της Σαραγόσας χωριό. Απαρηγόρητος τότε ο Αστόλφος, νιώθοντας ότι προδόθηκε, και μάλιστα από τον μοναδικό και καλύτερό του φίλο, έσκισε τους κλασικούς, δίπλωσε σαΐτες τα ποιήματα της Σαπφούς και, απαγορεύοντας διαπαντός στον εαυτό του την καλή λογοτεχνία, στράφηκε εκδικητικά στα αστυνομικά μυθιστορήματα.»